Η 21η Νοεμβρίου είναι η 325η ημέρα του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο και 326η σε δίσεκτα έτη. Στις 21 Νοεμβρίου 1916 νάρκη βυθίζει τον Βρετανικό, το μεγαλύτερο πλοίο που χάθηκε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ένα από τα μεγαλύτερα ναυάγια του κόσμου.
Ο τίτλος του σημερινού μας κειμένου δεν είναι παραπλανητικός. Ο Βρετανικός είναι πράγματι ένας άλλος Τιτανικός, καθώς τα δύο πλοία ήταν πανομοιότυπα. Η εταιρεία White Star Line έφτιαξε τρία. Το γεγονός ότι δύο βυθίστηκαν πολύ σύντομα μετά την καθέλκυσή τους, ίσως εξηγεί γιατί αυτή η γενεά πλωτών γιγάντων σταμάτησε εκεί.
Το 1975, ανοιχτά από το λιμάνι της Κέας και σε βάθος 120 μ. ο Ζακ Ιβ Κουστώ ανακάλυψε το ναυάγιο του πλοίου «HMHS Britannic», το οποίο βυθίστηκε από γερμανική νάρκη το Νοέμβριο του 1916 ενώ έπλεε με προορισμό το νοσοκομειακό σταθμό της Λήμνου, μεταφέροντας Άγγλους τραυματίες. Η πιθανότητα να τον χτύπησε τορπίλη δεν έχει αποκλειστεί εντελώς, παρά το γεγονός ότι όλες οι εμπόλεμες πλευρές απαγορευόταν να χτυπήσουν πλωτά νοσοκομεία.
Ο Βρετανικός, μήκους 269 μ., από τα μεγαλύτερα υπερωκεάνια της γραμμής του Βορείου Ατλαντικού και αδελφό πλοίο του Τιτανικού, κατασκευάστηκε στα ναυπηγεία του Μπέλφαστ και καθελκύστηκε το 1914. Επρόκειτο να κάνει την ίδια γραμμή με το πρόωρα χαμένο αδελφάκι του, αλλά δεν πρόλαβε, καθώς ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος και επιτάχθηκε από το Βρετανικό Ναυαρχείο προκειμένου να μετατραπεί σε πλωτό νοσοκομείο.
Παρά το γεγονός ότι ο σχεδιασμός του είχε βελτιωθεί σημαντικά μετά το ναυάγιο του Τιτανικού, το πλοίο βυθίστηκε σε μόλις 55 λεπτά.
Ωστόσο, χάρις στον κατάλληλο σωστικό εξοπλισμό του, αλλά και στην κοντινή απόσταση με την Κέα, περίπου 1.300 επιβαίνοντες μπόρεσαν να διασωθούν, ενώ 30 έχασαν τη ζωή τους κυρίως λόγω της πρόωρης καθέλκυσης των σωστικών λέμβων και της συνέχισης λειτουργίας των μηχανών που κατακρεούργησαν κάποιους από τους ανθρώπους που έπεσαν στη θάλασσα.
Ο Βρετανικός επρόκειτο αρχικά να ονομαστεί RMS Gigantic – «Γιγαντιαίος» και γιγαντιαίος ήταν πράγματι. Όμως τα σχέδια για την ονομασία του άλλαξαν όταν κατά τη διάρκεια της κατασκευής του βυθίστηκε ο Τιτάνας μεγάλος αδελφός του και η εταιρία σκέφτηκε ότι ένα τέτοιο όνομα θα έφερνε οδυνηρές αναμνήσεις στο κοινό.
Παρά την τραγωδία του Τιτανικού, το κοινό συνέχιζε να εντυπωσιάζεται από τα τεράστια αυτά πλοία: Οι The New York Times, όσο το πλοίο ήταν σε κατασκευή τού αφιέρωναν εκτενή ρεπορτάζ, στα οποία γράφονταν διάφορες υπερβολές, όπως ότι στο κατάστρωμά του θα υπήρχε γήπεδο γκολφ… Επίσης γράφεται ότι η εταιρεία Andre Citroen and Co. έχει λάβει παραγγελία για πέντε μηχανές παρόμοιες με του Τιτανικού άρα θα ακολουθήσουν κι άλλα πλοία.
Το πρωί της 21ης Νοεμβρίου 1916 το πλοίο χτύπησε μια νάρκη του γερμανικού πολεμικού ναυτικού. Η δύναμη της έκρηξης σχεδόν το έκοψε στα δύο. Οι νοσοκόμες άφησαν ανοιχτά τα φινιστρίνια για να προστατεύσουν τους ασθενείς από τις αναθυμιάσεις και τους καπνους της έκρηξης, με συνέπεια το νερό να μπει στο πλοίο πιο γρήγορα.
Κάποιοι από το πλήρωμα πανικοβλήθηκαν και αποφάσισαν να πετάξουν στη θάλασσα τις σωσίβιες λέμβους χωρίς να περιμένουν τις σχετικές διαταγές. Μερικές από αυτές αναρροφήθηκαν στις προπέλες του πλοίου και διαλύθηκαν, παίρνοντας μαζί τους 30 ανθρώπους.
Το πλοίο χάθηκε κάτω από την επιφάνεια του νερού στις 9:07 π.μ. Παρά το γεγονός ότι ο Βρετανικός ήταν το μεγαλύτερο πλοίο που χάθηκε κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η βύθισή του δεν κόστισε τόσο σε ανθρώπινες ζωές όσο η βύθιση του Τιτανικού και η βύθιση του Λουζιτάνια.
Το ναυάγιο του Βρετανικού ανακαλύφθηκε από τον Κουστό το 1975. Το πλοίο βρίσκεται ξαπλωμένο στη δεξιά πλευρά του, 121 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Από τότε αποτελεί αγαπημένο προορισμών των δυτών. Μια αποστολή το 2003 έδειξε ότι οι πόρτες του πλοίου ήταν ανοιχτές. Κοντά στο ναυάγιο βρέθηκαν υπολείμματα ναρκών, ενισχύοντας την υπόθεση ότι το πλοίο βυθίστηκε από νάρκη.
Μεγάλο ενδιαφέρον έχει και το ιδιοκτησιακό καθεστώς του ναυαγίου. Τα ναυάγια στην Ελλάδα είναι συνήθως ιδιοκτησία της ελληνικής κυβέρνησης, όμως η περίπτωση του Βρετανικού είναι ιδιαίτερη: Επειδή ήταν πολεμικό πλοίο (ως επιταγμένο), ανήκε στο Βρετανικό κράτος.
Το 1996 ο ιστορικός Σάιμον Μιλς αγόρασε το ναυάγιο με στόχο να εργαστεί για τη μελέτη και συντήρισή του. Πράγματι γι αυτόν το σκοπό συνεργάστηκε στενά με τις ελληνικές κυβερνήσεις, ενώ ο ίδιος έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο ανέλκυσης, καθώς το κόστος είναι αστρονομικό και οι δυσκολίες αδιανόητες.
Ίσως το πιο ενδιαφέρον στην ιστορία του Βρετανικού είναι ότι όταν βυθίστηκε ανάμεσα στους επιβάτες του βρίσκονταν δύο επιζήσαντες του Τιτανικού: Η Βάιολετ Τζέσοπ και ο Άρθουρ Πριστ, επέζησαν και του Βρετανικού δημιουργώντας ένα από τα πλέον παράξενα ρεκόρ της ιστορίας…
