Του Περικλή Δημητρολόπουλου
Κυρία Κατσίμη, από πού θα παρακολουθούσατε ως θεατής την Ιστορία;
Από ένα παρατηρητήριο πουλιών στη Μεγάλη Πρέσπα. Από εκεί, από το λεγόμενο τριεθνές, εκεί όπου ενώνεται η χώρα μας με την Αλβανία και την πΓΔΜ και έχουν γραφτεί τα πιο τραυματικά επεισόδια της σύγχρονης Ελλάδας, θα παρακολουθούσα την Ιστορία ως θεατής.
Στις Πρέσπες είχα βρεθεί πρόσφατα όπου κάναμε ρεπεράζ για ένα επεισόδιο των «Ιστορικών Περιπάτων» με θέμα τον Εμφύλιο. Αλλά η ιδέα γι αυτήν την εκπομπή γεννήθηκε πριν από δυο χρόνια, τέτοια εποχή, όταν οι φωτογράφοι Πηνελόπη Πετσίνη και Νίκος Παναγιωτόπουλος με προσκάλεσαν στην Καισαριανή σε έναν «Ιστορικό Περίπατο» που είχε διοργανώσει ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης με θέμα τα Δεκεμβριανά. Το ραντεβού ήταν στην οδό Βρυούλων, δύο δρόμους κάτω από το σπίτι μιας εξαδέλφης μου που επισκεπτόμουν συχνά. Με εξέπληξε το γεγονός ότι ενώ περνούσα συχνά από εκείνο το σημείο δεν είχα παρατηρήσει ότι ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο είχε ακόμη ζωντανά τα σημάδια από την πιο σφοδρή μάχη που έγινε ποτέ στην Αθήνα.
Η βόλτα εκείνη ήταν μια ξεχωριστή εμπειρία. Στο τέλος πήγαμε και φάγαμε σε ένα ταβερνάκι της Καισαριανής που ανακαλύψαμε σε ένα στενό μέσα σε ένα σπίτι, σαν από άλλη εποχή. Κι εκεί γεννήθηκε η ιδέα των τηλεοπτικών «Ιστορικών Περιπάτων». Σκέφτηκα ότι με τη δύναμη της τηλεόρασης θα μπορούσαν να πάνε αυτή τη βόλτα χιλιάδες άνθρωποι και να καταλάβουν «επί τόπου» ότι η Ιστορία έχει παρελθόν παρόν και μέλλον. Ήμουν σίγουρη ότι ένα από τα επεισόδια της εκπομπής θα ήταν τα «Δεκεμβριανά», όπως και έγινε. Από κει και πέρα άρχισα να αναζητώ θέματα αλλά και πρόσωπα για να αφηγηθούν τα γεγονότα.
Η έρευνα αυτή με οδήγησε κατευθείαν στην πηγή, στα αμφιθέατρα δηλαδή που διδάσκεται η Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας. Εκεί μαγεύτηκα ακόμη μια φορά. Ένιωσα τόσο όμορφα που τελικά ξανάρχισα να σπουδάζω κάνοντας ένα μεταπτυχιακό για την Ιστορία στο Πάντειο και όντας πια σίγουρη ότι αξίζει τον κόπο όλη αυτή η συσσωρευμένη γνώση να φύγει από τα αμφιθέατρα και τους χώρους συνεδρίων και εκδηλώσεων και να γίνει αυτό που λέμε δημόσια ιστορία. Η εκπομπή αυτή θα μπορούσε να συνεισφέρει σ’ αυτό – το διαπιστώνω από ένα πολύ μεγάλο κοινό που ενδιαφέρεται πραγματικά να μάθει.
Οι «Ιστορικοί Περίπατοι» είναι αποτέλεσμα πολλαπλών συζητήσεων και ζυμώσεων μιας μεγάλης ομάδας. Από την σκηνοθέτη Έλενα Λαλοπούλου, την παραγωγό Ελένη Ντάφλου, τον διευθυντή φωτογραφίας Γιώργο Πουλίδη και τον συνεργάτη μου δημοσιογράφο Πιέρρο Τζανετάκο μέχρι τους ασκούμενους δημοσιογράφους, τους μοντέρ, όλο το εξαιρετικό συνεργείο της ΕΡΤ καθώς και όλο το τμήμα Αρχείου της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης, τους εξωτερικούς συνεργάτες και φυσικά του επιστήμονες.
Αυτό που φιλοδοξούμε όλοι μας είναι να μεταφέρουμε την επιστημονική γνώση με απλό και κατανοητό τρόπο αλλά χωρίς να πέσουμε στην παγίδα των απλουστεύσεων και των κατηγοριοποιήσεων σε «καλούς και κακούς» της Ιστορίας. Αυτό δεν είναι εύκολο και κυρίως όταν πρόκειται για θέματα «δύσκολα». Νομίζω ότι τα καταφέραμε καθώς το feedback από τηλεθεατές, ιστορικούς και κριτικούς είναι πάρα πολύ θετικό.
Ξενίζει αρκετούς (ακόμη και καλόπιστους) τηλεθεατές η απομυθοποίηση αλλά και αποδαιμονοποίηση των πρωταγωνιστών της Ιστορίας. Αλλά νομίζω ότι αυτό μας ξεχωρίζει από άλλες ιστορικές εκπομπές και τελικά είναι το λιθαράκι μας στην ανάγνωση της ιστορικής αφήγησης. Γι αυτό όταν λένε ότι σε αυτήν εδώ την περιοχή παράγουμε περισσότερη Ιστορία απ’ όση μπορούμε να καταναλώσουμε, απαντώ το εξής: Όσο πιο «μακράς διαρκείας» είναι η Ιστορία τόσο πιο δύσκολο είναι να την «χωνέψει» κανείς. Κι αυτό δεν ισχύει μόνο για τη δική μας γειτονιά, αλλά για ολόκληρο τον κόσμο».
* Η Μαριλένα Κατσίμη είναι δημοσιογράφος. Φέτος επιμελείται και παρουσιάζει στη δημόσια τηλεόραση την εκπομπή «Ιστορικοί Περίπατοι»
